اشتباه استراتژیک در طراحی‌ نرم‌افزار کتابخانه‌ملی

بررسی‌های دقیق‌تر حاکی از آن است که این نرم‌افزار که با نام «رسا» تولید شده و روی وب‌سایت کتابخانه ملی به‌صورت رایگان قابلیت دانلود دارد بر مبنای سیستم عامل آندروئید طراحی و نوشته شده است. دکتر صلاحی در یک کنفرانس خبری که متن آن روی وب‌سایت کتابخانه ملی قابل مشاهده است، اظهار داشت : از آنجا که این نرم‌افزار در محیطی جدید اجرا شده، به همین دلیل تمام گوشی‌های تلفن همراه امکان بهره‌برداری از آن را دارند و با اجرای این نرم‌افزار، کتابخانه ملی ایران به‌عنوان سومین کتابخانه در جهان خدمات خود را از طریق تلفن همراه و رایانه ارائه می‌دهد.

به‌نظر می‌رسد در طراحی نرم‌افزار مذکور که فی نفسه اقدام شایسته و قابل تحسینی است یک اشتباه استراتژیک رخ داده است. این اشتباه به برآورد تعداد کاربران تلفن همراه مبتنی بر سیستم عامل آندروئید در ایران مربوط می‌شود. برای پی‌بردن به عمق این اشتباه باید گفت درمجموع 7سیستم‌عامل برای تلفن‌همراه طراحی شده که عبارتند از: سیمبین، ویندوز موبایل، پالم، لینوکس، ریم، آندروئید و بادا.
پرکاربردترین سیستم عامل در میان کاربران تلفن همراه در ایران بدون شک، سیستم‌عامل سیمبین است که اغلب گوشی‌های نوکیا مبتنی بر آن هستند. آندروئید نام سیستم‌عاملی است که گوگل برای تلفن همراه و لوح ‌رایانه عرضه کرده است.

نخستین گوشی همراه ارائه‌شده با این سیستم‌عامل اچ‌تی‌سی نام دارد که در سال ۲۰۰۸ میلادی ارائه شد و بعد از آن برخی برندهای تلفن همراه و اسمارت‌فون‌ها نیز به استفاده از این سیستم‌عامل در محصولاتشان روی آوردند. با وجود این هنوز هم در تمام دنیا کاربران سیستم‌عامل آندروئید در اقلیت قرار دارند؛ به‌ویژه در ایران که گوشی‌های محدودی با این سیستم‌عامل در دسترس کاربران قرار دارند. نقطه عطف گوشی‌های آندروئیدی اپلیکیشن‌های آنهاست که در فروشگاه مخصوص آن تحت نام «آندروئید مارکت» که گوگل آن را راه‌اندازی کرده قابل دسترسی، دریافت و نصب است. شرکت گوگل مدت‌هاست که دسترسی به آندروئید مارکت را برای کاربران ایرانی محدود ساخته است و ایرانیان حتی به برنامه‌های رایگان تولید شده این سیستم‌عامل به‌سختی دسترسی پیدا می‌کنند. بنابراین مشاهده می‌کنید که به‌رغم شعار و فلسفه اصلی این سیستم عامل که جزو برنامه‌های متن باز تلقی می‌شود، دسترسی کاربران ایرانی به اپلیکیشن‌های این نوع گوشی‌ها تحت سیاست‌های تحریم آمریکا علیه ایران، محدود شده است.

در چنین شرایطی کتابخانه ملی ایران با طراحی نرم‌افزار مهم خود بر مبنای آندروئید، راه را برای توسعه این نرم‌افزار در ایران فراهم ساخته و به نوعی برخلاف رویه آمریکایی‌ها که حتی از تحریم کاربران موبایل ایران نیز ابا ندارند، پژوهشگران ایرانی را تشویق به خرید تلفن‌های همراه مبتنی بر سیستم‌عامل آندروئید می‌کند.بهترین رویکرد، طراحی و توسعه این نرم‌افزار بر مبنای همه سیستم‌های عامل تلفن همراه و به‌ویژه اولویت قائل‌شدن برای سیستم‌هایی است که در ایران به‌صورت قانونی فعال بوده و بیشترین تعداد کاربران را دارا هستند.