روزهای پرافت و خیز بازار سخت افزار ایران

با توجه به وضعیت بازار در سال‌های گذشته و بنا بر پیش‌بینی کارشناسان و بازاریان ماه‌های مرداد، شهریور و مهر، بازار سخت‌افزار به دلیل بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها رونق پیدا می‌کرد. اما امسال این بازار دچار شوک‌های بسیاری شد تا همچنان یکی از پرریسک‌ترین بازارها در میان سایر اصناف قلمداد شود. طی این ماه‌ها بالا رفتن ارز و تخصصی شدن گمرکات به شدت بازار را تحت تاثیر خود قرار داد به نحوی که بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها نیز نتوانست از پیش رفتن بازار به خواب زمستانی جلوگیری کند و انتظارها را برای وجود بازاری پررونق برآورده کند. همه این اتفاقات و این فشارها موجب شد تا افرادی که به طور ناگهان در بازار رشد و گردش‌های مالی بسیاری برای خود در بازار دست و پا می‌کردند و به همان ترتیب ناگهان غیب می‌شدند از فعالیت در این صنف تا حدودی دست بردارند و اکثر کسبه درست‌کار و باقدمت و با پشتوانه به کار خود ادامه دهند. ارز به عنوان یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای تجار همواره نقش بسزایی در هماهنگی عرضه و تقاضا داشته و بی‌ثباتی آن موجب بی‌ثباتی در ورود کالا به بازارها و کاهش عرضه می‌شود. این موضوع در بازاری همچون بازار فناوری اطلاعات که هر روز شاهد تولید کالاهایی متفاوت و متنوع است، نقش بیشتری داشته و به تبع آن بر عواملی چون قیمت و کیفیت کالاهای وارداتی تاثیرات بسزایی دارد. عدم ثبات بازار ارز طی ماه گذشته و بالا رفتن ناگهانی و بیش از انتظار آن موجب شد فعالیت‌ها در بازار کاهش پیدا کند و ناهماهنگی‌های بسیاری در زمینه عرضه و تقاضا صورت گیرد. در اوایل این بحران تمامی خریدهای قبلی متوقف شد اما با ورود مدل‌های جدید در بازارهای جهانی و ادامه بی‌ثباتی در قیمت ارز تمامی کالاها عرضه شد اما خریدهای بعدی به طور چشمگیری کاهش پیدا کرد و بازاریان با احتیاط بیشتری اقدام به سفارش کالا کردند تا تعادل نسبی در قیمت ارز برقرار شود. این موضوع موجب شد تا برندها و مدل‌های پرطرفدار در بازار کاهش یابد و قیمت آنها افزایش چشمگیری پیدا کند و کاربران سراغ کالاهایی با قیمت پایین‌تر و صدالبته با کیفیتی پایین‌تر بروند. گمرکات نیز یکی از عوامل تاثیر‌گذار در ورود کالا بوده و هرگونه تغییر در قوانین این مجموعه تاثیراتی را در بازار به وجود آورد. براساس اطلاعیه دفتر واردات گمرک که از دو ماه قبل به تمامی مبادی ورودی کشور برای اجرا ابلاغ شده، پنج گمرک تخصصی ایران شامل حوزه یک فرودگاه امام خمینی (ره)، البرز (پیام)، شیراز-کیش، مشهد و اصفهان باید تنها کالاهای حوزه فاوا را ترخیص کنند. طی ما‌های گذشته تخصصی شدن گمرکات یکی از عواملی بود که بازار فناوری اطلاعات با آن به واسطه کم شدن مراکز ترخیص کالا درگیر بود. گمرک شهید رجایی یکی از بزرگ‌ترین مراکز ترخیص کالاهای فناوری اطلاعات بوده و حدود 50 درصد از کالاهای فناوری اطلاعات کشور تا قبل از این اطلاعیه از این گمرکات به داخل کشور وارد می‌شد. در مردادماه با تخصصی شدن گمرکات، ترخیص کالاهای فناوری اطلاعات در این گمرک ممنوع شد. نبود امکانات مناسب برای ترخیص کالا در سایر گمرکات و بالا رفتن هزینه‌ها به دلیل پیمودن مسافت بیشتر برای رسیدن به گمرکات مجاز موجب شد تا اعتراض‌های گسترده‌ای از سوی نظام صنفی رایانه‌ای، اتحادیه و مجمع واردات به همین منظور صورت بگیرد. نکته دیگر آنکه کاهش ورود کالا و بالا رفتن زمان ورود کالا به کشور از راه‌های قانونی طی دو ماه اخیر نه‌تنها موجب برهم زدن تعادل عرضه و تقاضا و افزایش قیمت بلکه سبب رشد قاچاق و افزایش چشمگیر آن به دلیل ورود آسان‌تر و به‌صرفه بودن شد. با اینکه وضعیت بازار قطعه روزهای سختی را پشت سر می‌گذاشت، لپ‌تاپ و به‌خصوص تبلت بازار پررونقی داشت.
آشنایی بیشتر با کاربردهای این کالا موجب شد تا دانشجویان و استادان و افرادی که نیازمند یک دستگاه لمسی پورتابل با قابلیت اتصال به wi-fi و نرم‌افزارهای کاربردی هستند، استقبال گسترده‌ای از این کالا داشته باشند. در بین برندهایی که در بازار موجود است Ipad رتبه اول در فروش را به خود اختصاص داد و سامسونگ نیز با galaxy در رتبه دوم و Asus نیز با تبلت‌های خود در رده سوم بازار تبلت ایستادند. در عین حال بعد از سال‌ها بحث در مورد میزان تعرفه گوشی‌های همراه، تعرفه این کالا از 25 درصد به 10 درصد کاهش پیدا کرد و به تمامی گمرکات کشور ابلاغ شد. این در حالی است که در حال حاضر هیچ یک از گوشی‌های تلفن همراه موجود در بازار با وجود این ابلاغیه، با این تعرفه به بازار عرضه نشده است. طی دو ماه گذشته قیمت تلفن همراه نیز افزایش 20 تا 30 درصدی داشته است که دلیل اصلی این موضوع افزایش قیمت ارز عنوان شده است. این افزایش قیمت چنان تاثیر‌گذار بود که بازار اصلی فروش گوشی‌های تلفن همراه (علاءالدین) با کاهش محسوس خریداران مشتاقه همیشگی روبه‌رو شد.