شبکه ملی اینترنت، تهدید یا فرصت؟

سرمقاله روزنامه روزگار مورخ  پنج شنبه 15 دیماه مطلبی است با عنوان شبکه ملی اینترنت، تهدید یا فرصت؟ به قلم سهیل مظلوم نایب رئیس سابق سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور

در شرایط امروز جهان مسلماً یکی ارز وظایف دولت‌ها و حکومت‌ها حفظ و حراست از مرزهایشان در برابر تهاجم بیگانگان است. بی‌شک یکی از این مرزها مربوط به بخش سایبری است و طبیعی است که حفاظت از آن هم در دستور کار دولت‌ها قرار گیرد، چرا که در سال‌های اخیر هم حملاتی در این حوزه داشتیم که مثلاً حمله ویروس استاکس نت یکی از این موارد است که رسانه‌ای شد. این نشان می‌دهد آنهایی هم که با ایران مقابله می‌کنند به این بخش توجه دارند.
اما مسأله‌ای که اکنون وجود دارد تنها مربوط به امنیت شبکه نیست، بحث‌ پهنای باند در کشور است. متأسفانه میزان پهنای باند کشور و به تبع آن سرعت اینترنت در ایران بسیار کند و محدود است و اکنون بسیاری از شهروندان برای دریافت اطلاعات روزانه دچار مشکل هستند.
یکی از راه‌هایی که متولیان امر پیدا کرده‌اند این است که با ایجاد یک شبکه ملی کاری بکنند که تبادلات و انتقال اطلاعاتی که در داخل کشور انجام می‌شود، به خارج از کشور ارسال نشود. این مسأله از دو جهت می‌تواند کمک کند؛ در وهله اول می‌تواند به لحاظ امنیت شبکه، امنیت نسبی ایجاد کند و از سوی دیگر گردش اطلاعات داخلی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. البته پروژه مدیریت گردش اطلاعات داخل کشور پیش از این نیز مطرح بوده و بیشتر از 12 سال است که در پروژه‌های مختلف روی آن کار شده است.
اینکه گردش اطلاعات داخل کشور در داخل انجام شود، فی نفسه کار مناسبی است، چرا که می‌توان انتظار داشت وضعیت اسفبار فعلی پهنای باند داخل جبران شود. پس راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات از این بابت می‌تواند سرعت اینترنت داخل کشور را بالا ببرد خوب است. در این شرایط حداقل کاربران می‌توانند اطلاعات داخلی را راحت‌تر ردو بدل کنند و این که تاکنون هم انجام نشده یک خلأ است.
اما مسأله حال حاضر اینترنت ما که باید به آن توجه شود چیز دیگری است. بالاخره کشور ما علاوه بر این تبادل اطلاعات داخلی که می‌تواند توسط شبکه ملی انجام شود، نیازهای دیگری در عرصه بین‌المللی دارد. به این معنا که وجود شبکه ملی حتی با سرعت بالا هم نمی‌تواند نیاز شهروندان به سایت‌های بین‌المللی در سایر کشورها را نفی کند و لازم است در این زمینه هم سرعت دسترسی به اینترنت بین‌المللی را افزایش دهیم. اما به نظر می‌رسد برای این کار پهنای باند بیشتری نیاز داشته باشیم که اگر این پهنای باند در کنار سایر اقدام‌ها مانند بالا بردن امنیت شبکه انجام شود، مسأله امنیتی هم ایجاد نمی‌کند.
بحث بالا بردن امنیت شبکه در سال 88 هم مطرح شد و جزء سیاست‌های کلی نظام قرار گرفت. پروژه‌ای به نام افتا برای این کار تعریف شد که براساس آن همه کاربران موظف بودند امنیت خودشان را در فضای سایبر بالا ببرند. متأسفانه با وجود اینکه بودجه‌هایی هم برای این کار در نظر گرفته شد و دستورالعمل‌هایی هم صادر شد، دراین زمینه کم کاری صورت گرفت. بنابراین چاره کار برای بالا بردن امنیت سیستم‌ها این نیست که پهنای باند یا سرعت را محدود کنیم، بلکه می‌توانیم با بالا بردن امنیت سیستم‌های خود این مسأله‌ را مدیریت کنیم، چرا که اگر سرعت اینترنت داخلی هم بالا باشد، نمی‌توانیم یک جزیره ایجاد کنیم و شهروندان را بدون ارتباط با سایت‌های بین‌المللی نگه داریم.
در نهایت باز هم ایجاد شبکه ملی با بالا بردن این امنیت منافاتی ندارد و ما هم می‌توانیم فضای تبادل اطلاعات را امن کنیم، هم سرعت آن را افزایش دهیم و پهنای باند قابل قبولی در فضای بین‌المللی داشته باشیم.
بنابراین اگر نگاه ما فقط و فقط به مسائل امنیتی باشد، شاید مقطعی از خطرات احتمالی جلوگیری کنیم اما کماکان مشکلات حوزه اینترنت پابرجا خواهد بود.
پس مسئولان باید به پروژه شبکه ملی به عنوان یک طرح جامع نگاه کنند و همه مختصات آن را با هم ببینند تا بتوانند از یک تهدید فرصت بسازند.