این گزارش به سنجش و ارزیابی مقررات کسب و کار 185 کشور درباره فراهم آوردن شرایط آسان برای انجام کسب و کار پرداخته و نتیجه را به‌صورت رتبه‌بندی کشورها منتشر می‌کند. «شاخص سهولت انجام و کسب و کار» در این گزارش شامل 10 نماگر است که در جدول شماره 1 آمده است. در هر نماگر غالبا تعداد رویه‌ها، مدت زمان و هزینه لازم جهت انجام هر یک از مراحل کسب و کار در هر کشور محاسبه می‌شود.
در گزارش انجام کسب و کار سال 2013، رتبه ایران از بین 185 کشور، 145 محاسبه شده است که وضعیت ایران نسبت به سال 2012 یک رتبه و نسبت به سال 2011، پنج رتبه بدتر شده است.
رتبه ایران در بین 10 نماگر شاخص انجام کسب و کار، بیشترین تنزل را در نماگر شروع کسب و کار دارد؛ به‌طوری که از رتبه 43 در گزارش 2011، به رتبه 87 در گزارش 2013 تغییر یافته است. در این میان، ایران در نماگر «حمایت از سرمایه‌گذاران»، از رتبه 166 در گزارش 2011 به رتبه 150 در گزارش 2013 صعود کرده است. در گزارش 2013، بهترین رتبه ایران در بین نماگرهای گزارش، مربوط به نماگر اجرای قراردادها با رتبه 53 است. بدترین رتبه نیز مربوط به نماگر «کسب مجوزهای ساخت و ساز» با رتبه 166 است.
جدول 1. رتبه ایران در میان 185 کشور در شاخص‌های گزارش بانک جهانی از سهولت کسب و کار طی سه ال اخیر
| سال |
شاخص انجام کسب و کار (رتبه کلی) |
شروع کسب و کار |
کسب مجوزهای ساخت و ساز |
دسترسی به انرژی الکتریکی |
ثبت مالکیت |
دریافت اعتبار |
حمایت از سرمایه‌گذاران |
پرداخت مالیات |
تجارت خارجی |
اجرای قراردادها |
حل و فصل ورشکستگی |
تعداد کشورها |
| 2011 |
140 |
43 |
162 |
... |
159 |
96 |
166 |
118 |
131 |
48 |
117 |
183 |
| 2012 |
144 |
50 |
166 |
164 |
165 |
97 |
167 |
125 |
139 |
54 |
125 |
183 |
| 2013 |
145 |
87 |
166 |
163 |
165 |
83 |
150 |
129 |
143 |
53 |
126 |
185 |
لازم به یادآوری است گزارش‌های سالیانه بانک جهانی با عنوان سهولت کسب و کار، فقط بخشی از مولفه‌های متعدد محیط کسب و کار در کشورها را پوشش داده و از نظر روش‌شناسی و نتایج نیز دارای ضعف‌هایی هستند. علاوه بر این گزارش، همه ساله گزارش‌های دیگری نیز توسط نهادهای بین‌المللی منتشر می‌شود که کشورها را از رویکردهای متنوعی نظیر رقابت‌پذیری، آزادی اقتصادی، ریسک‌های اقتصادی، تضمین‌های حقوق مالکیت و... رتبه‌بندی می‌کنند. مخاطب همه این گزارش‌های جهانی، «سرمایه‌گذاران خارجی» هستند.
با توجه به اینکه محیط کسب و کار در هر کشور، براساس عواملی همچون عوامل جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی، از تنوع برخوردار است، لازم است «مولفه‌های ملی محیط کسب و کار» در ایران تهیه و برای مخاطب «سیاستگزاران اقتصادی ایران» منتشر شود. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از سال 1389 با تهیه و انتشار «گزارش‌های فصلی پایش محیط کسب و کار» با کمک تشکل‌های اقتصادی سراسر کشور، اقدام به این کار کرده است. لازم به ذکر است که ماده (4) قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، تدوین و سنجش شاخص‌های ملی محیط کسب و کار در ایران را به عهده اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران نهاده است.
جدول 2. مقایسه رتبه کشورهای حاضر در منطقه سند چشم‌انداز در گزارش سهولت کسب و کار سال 2013
| نام کشور |
رتبه |
نام کشور |
رتبه |
| گرجستان |
9 |
کویت |
82 |
| عربستان سعودی |
22 |
اردن |
106 |
| امارات متحده عربی |
26 |
پاکستان |
107 |
| ارمنستان |
32 |
لبنان |
115 |
| رژیم صهیونیستی |
38 |
یمن |
118 |
| قطر |
40 |
تاجیکستان |
141 |
| بحرین |
42 |
سوریه |
144 |
| عمان |
47 |
ایران |
145 |
| قزاقستان |
49 |
ازبکستان |
154 |
| آذربایجان |
67 |
عراق |
165 |
| قرقیزستان |
70 |
افغانستان |
168 |
| ترکیه |
71 |
|
|
