به نظر بخش خصوصی هم توجه کنید!

تعریف طرح شبنم
نوری‌زاده: شبنم که مخفف شبکه بازرسی و نظارت مردمی است از طرف دولت جهت ساماندهی و تنظیم بازار از طریق رصد کالاهای قاچاق و استعلام کالا برای توزیع در مناطق مختلف کشور وضع شد. برای نظارت بر توزیع کالاها در سطح کشور نیز دولت نیاز به بازرسان فراوانی دارد که طبیعتا برای دولت چنین امری مقدور نیست. بنابراین بازرسان این طرح، مردم تعیین شدند که با ابزار بسیار ساده‌ای که در اختیارشان قرار داده می‌شود بتوانند بر سلامت کالا و ورود کالا از مرزهای قانونی و مقابله با قاچاق نظارت کنند. به این ترتیب اصالت کالا نیز تعیین می‌شود. در آینده برای کسانی که در جهت شناسایی کالاهای قاچاق، همکاریکنند، جوایزی نیز در نظر گرفته می‌شود که در طرح پیش‌بینی شده است. ما در ابتدای این طرح هستیم. امیدواریم به جایی برسیم که همه مردم، بازرسان این طرح باشند و بتوانند در جهت سلامت اقتصاد کشور کمک کنند و با اطمینان بتوانند کالایی را خرید و استفاده کنند.

ابزارهای طرح
نوری‌زاده: ابزار می‌تواند گوشی تلفن همراه معمولی باشد که دارای دوربین است. نرم‌افزار آن در سایت شبنم وجود دارد و مردم می‌توانند این نرم‌افزار را روی گوشی‌های خود دانلود و نصب کنند و بارکد دوبعدی را به سامانه شبنم ارسال کنند و مطمئن شوند که کالا از مبادی قانونی وارد کشور شده و کشور سازنده‌اش کدام است. در آینده از سامانه شبنم می‌توان به‌عنوان کاتالوگ الکترونیکی کالا نیز استفاده کرد. به این معنا که یک واردکننده می‌تواند اطلاعات کامل و جامع کالا را به مصرف‌کننده ارایه بدهد، به این مضمون که کالا ساخت چه کشوری است؟ دارای چه ترکیباتی است؟ تاریخ انقضا یا تولیدش چه زمانی است و یا چه کسانی می‌توانند از این کالا استفاده کنند. نحوه دوم استعلام از طریق تلفن گویاست که از طریق سایت شبنم می‌توانند استعلام را انجام دهند. طبیعتا در آینده ما به سمتی می‌رویم که این اقدام به‌عنوان یک فرهنگ مانند آرم استاندارد جا بیفتد. زمانی در کشور ما اگر کسی برای خرید مواد لبنی یا خوراکی مراجعه می‌کرد، دغدغه چندانی برای مشاهده تاریخ تولید یا انقضای آن نداشت. ولی از زمانی که فرهنگ‌سازی شده است، مردم حساس شده‌اند و وقتی وارد فروشگاه می‌شوند، برای خرید محصولی، به تاریخ تولید آن توجه می‌کنند؛ چون فرهنگ شده است. ما امیدواریم با توجه به کمکی که رسانه‌ها می‌کنند و به اطلاع‌رسانی که به زودی در رسانه ملی آغاز می‌شود، این فرهنگ جا بیفتد که مردم برچسب شبنم را وقتی می‌بینند، حساس شوند و کالایی که فاقد برچسب شبنم است را خریداری نکنند.

چشم‌انداز این طرح با ورود فناوری‌های نوین مانند NFC
نوری‌زاده: در برنامه داریم که از فناوری‌های نوین هم استفاده کنیم. در تولید داخل هم قطعا از امکانات GPRS برای تولیدکنندگانی که می‌خواهند کالایشان را برای خارج از کشور ارسال کنند و از آنجا می‌خواهد استعلام شود، استفاده خواهیم کرد. اگر ما شبنم را دارای ده پله ببینیم، ما الان در پله اول هستیم و اهداف خیلی خوب ترسیم شده‌اند و امیدواریم به اهدافمان برسیم و این بستری که در وزارت صنعت، معدن و تجارت فراهم شده به نحو شایسه بتواند به مردم شریفمان خدمت‌رسانی کند.

تاریخچه سیستم‌های مشابه یا نزدیک به شبنم در دنیا
پورخصالیان: شبنم مشابه خارجی زیاد دارد. تاریخچه آن به تولید و طراحی سیستم‌های بارکد برمی‌گردد. سیستم بارکد ابتدا در سال 1948 توسط صاحب یک فروشگاه به عنوان یک پروژه به دانشگاهی سفارش داده می‌شود با این عنوان که ورود و خروج فروشگاه را به سرعت زیاد و هزینه کم پردازش کند. این روند پیشرفت می‌کند تا به سیستم‌های پییشرفته امروزی می‌رسد. مانند سیستم UPC (Universal Product Code) کد جهانی کالا، که بیشتر در کشورهای کانادا، امریکا و استرالیا استفاده می‌شود که ثبت آن به روش بارکدهای 12 رقمی است. این سیستم توسط شرکت IBM توسعه داده شده است. سیستم دیگر EAN (European Article Number) شماره شناسایی کالای اروپایی که در اتحادیه اروپا استفاده می‌شود. این سیستم یک شماره شناسه منحصر به فرد به کالا می‌دهد که با بارکد روی کالا می‌چسبد و بیشتر 13 رقمی و بسته به نوع مصرف آن 4 یا 8 رقمی است.

علت تهیه برچسب‌ها در دیگر کشورها
پورخصالیان: این برچسب‌ها در کشورهای دیگر برای جلویگری از قاچاق کالا تهیه نشده‌اند. برای نمونه موضوع قاچاق در کشور آمریکا به دهه 30 برمی‌گردد. دهه‌ای که اقتصادشان خراب بود. اما موضوع قاچاق را در کشورهای آمریکا و اروپا حل کردند. این برچسب‌ها جهت سیستم پردازش اطلاعات یعنی ورود و خروج کالا است.
آقای نوری‌زاده نیز در صحبت‌های خود اعلام کردند که در فازهای بعدی ممکن است در این حوزه اتفاق بیفتد. یعنی ابتدا بتوانیم بحث اصالت کالا را مشخص کنیم و بعد در فازهای بعدی مشخص شود که کالا چه مشخصه‌ها و ویژگی‌هایی می‌تواند داشته باشد.

قمی: ابتدا وظیفه خود می‌دانم که از دوستانمان به‌عنوان مدیران پروژه طرح شبنم تشکر کنم. پروژه بزرگی را در کشور شروع کرده‌اند که کار بسیار سنگینی بوده است. از دو جهت این کار مورد تایید و نظر سازمان نظام صنفی رایانه است. از یک نظر اینکه بازار کمک می‌کند که فضای سالمی درارایه، شفاف‌سازی و عرضه کالای اصالت‌دار فراهم بیاید. نکته دوم، کاربرد IT را در سطح بازار و جامعه اشاعه می‌دهد که این دو منظر بدون شک مورد تایید صنف ما هست. اما آنچه که از ابتدا تا الان موردنظر ما بوده است، ضمن حمایت اصولی از طرح، نسبت به شیوه‌های اجرا همواره با نقد و ارایه راهکار با دوستانمان در شبکه بازرسی و نظارت مردمی همراه بوده‌ایم. به نظر سازمان چند مورد وجود دارد که باید بیشتر مدنظر قرار می‌گرفت و البته هنوز هم دیر نیست و می‌توان به آن توجه کرد. اولین مورد آن این است که در چنین پروژه بزرگی، تبعا از اول هم می‌شد پیش‌بینی کرد که عملیات میدانی و دخالت عوامل انسانی در آن بسیار زیاد است. آموزش نیروها و همین طور تدوین دستورالعمل‌های پابرجا و باثبات می‌توانست خیلی کمک کند که طرح را به خوبی جلو ببرد. در این طرح در حوزه عمل به این مشکل برخوردیم که بسیاری از مجریان طرح، با ضوابط اجرا، و شیوه‌هایی که قرار بود بازار کنترل شود و حتی کالاهایی که باید بارکد شبنم می‌داشتند، آشنا نبودند و برای اصناف مشکلاتی ایجاد کردند. به نظر من یکی از عواملی که می توانست در طرح موثر باشد و موفقیت آن را تضمین کند، همراهی اصناف یعنی پذیرش آنها به عنوان پیش برنده طرح در بازار در جهت سالم بود. اما این اتفاق نیفتاد زیرا بسیاری از مجریان با این طرح آشنا نبودند. دستورالعمل‌ها دایما در حوزه عمل تغییر می‌کرد. تبعا وقتی صحبت از این می کنیم که 200 میلیارد واحد کالا وارد کشور می‌شود، تخمین کالای کف بازار تبعا یک ضریبی از آن است. باید فکر کنیم با چه عددی روبرو هستیم. تمدیدهای متوالی حکایت از این داشت که ما کالای کف بازار را خوب ارزیابی نکرده‌ایم. طبیعی هم بود و ممکن بود پیش بیاید. اما آنچه که برای ما مورد نقد هست این است که این تمدیدها باعث می‌شد که دوستان دستورالعمل‌ها را نتوانند اجرا کنند و اعتماد اصناف را نسبت به اجرا دچار اخلال کنند که لازم بود بلافاصله دستورالعمل‌هایی برای تکمیل این موضوع ابلاغ شود.

نوری زاده: همان طور که مستحضرید، این یک طرح ملی و بسیار بزرگ است. هم اکنون 144 اتحادیه کشوری در حال همکاری با ما هستند. ما 5 اپراتور کشوری و 120 کارگذار داریم و 12000 نیرو به عنوان نیروی نصاب در این پروژه کار می‌کنند. در مرحله اول که 5 قلم گروه کالایی از طرف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام شد، کمیته راهبردی طرح شبنم، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مجموعه وزارت صنعت معدن و تجارت، گمرک ج. ا. ایران و استاندارد و ... دستگاه‌های دیگر دخیل بودند و در کمیته‌های راهبردی و جلساتی که داشتند، دستورالعمل‌هایی را تبیین می‌کردند تا به اجرا دربیاید. گمرک ما یکی از گمرک‌هایی هست که خواب کالا نسبت به استانداردهای جهانی بیشتری دارد. مصوبه هیات وزیران در مرحله اول این بود که در خود گمرک برچسب‌ها الصاق شود که مورد اعتراض دکتر معمار نژاد رییس گمرک قرار گرفت و دلیل آن هم این بود که ممکن است رتبه ما در استاندارد جهانی پایین‌تر بیاید. پیشنهاد دوباره وارد دولت شد و مصوبه به این ترتیب اصلاح شد که واردکننده زمانی که وارد سامانه ثبتارش می‌شود، برای ثبت کالایش، همان جا کد رهگیری شبنم به آن اختصاص داده شود که این موجب می‌شود ما در تولید برچسب و داشتن تمهیدات لازم، وقفه‌ای ایجاد نکنیم. در ابتدا قرار بود این موضوع در گمرک اتفاق بیفتد. به دلیل این که خواب کالا در گمرک کم شود. ما به واردکنندگانمان اعتماد کردیم و گفتیم براساس تعداد کالایی که وارد کرده‌اند، برچسب‌ها تحویل می‌دهیم و از آنها خواهش کردیم قبل از اینکه کالا وارد بازار شود، این برچسب‌ها را روی آنها الصاق کنند. بخش زیادی از واردکنندگان محترم همکاری لازم را داشتند، بخش محدودی هم این همکاری را با ما انجام ندادند و کالا را همراه برچسب تحویل بنکداران و خرده‌فروشان دادند و چون اطلاع‌رسانی کامل انجام نشده بود، خریداران هم برچسب را از فروشندگان مطالبه نمی‌کردند. این اتفاق در مدت زمان کوتاهی افتاد. پس از اطلاع بلافاصله رویه را اصلاح کردیم و الان 12000 نیروی انسانی هستند که کار نصب را انجام می دهند. که از نیمه‌های مرحله اول و مرحله دوم و از مرحله سوم از 15/10 آغاز شده است. همچنین در سطح عرضه تلاشمان این است که برچسب‌ها را نیروهای نصابمان نصب کنند. خوشبختانه در سطح عرضه مرحله دوم واقعا ما با توجه به بازرسانی که شورای اصناف فرستادند، هم بازرسانی وزارتخانه و بازرسانی که وزارت صنایع و معادن استان‌ها فرستادند و بازرسانی که خود ما به عنوان شبنم فرستادیم، نتوانستیم برچسب مرحله دوم را که از نظر رنگ و ظاهر هم تغییر پیدا کرده بودند را به صورت الصاق نشده کشف کنیم که جای قدردانی دارد. یعنی دوستان دارند کار خود را خوب انجام می‌دهند. طبیعی است در چنین کار بزرگی، هماهنگ کردن این همه نیروها کار سختی است. در بخش رایانه در ابتدای طرح نسبت به انتخاب اقلام کالایی اعتراضاتی داشتند که طبیعتا ما و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای انتخاب گروه کالایی از خود نمایندگان اتحادیه‌ها دعوت کردیم، از دوستان اتحادیه فناوران هم دوستانی تشریف آورده بودند که ستاد گروه کالایی را با نظر خود این عزیزان اعلام کرد.

قمی: در انتخاب کالا سازمان نظام صنفی رایانه‌ای حضور نداشت. موضوع اصلی که به آن اشاره شد، کالای کف بازار بود. همین طور عدم آمادگی ضابطان و بازرسان  عنوان شد. در سطح کشور این آمادگی در بین ضابطان وجود نداشت و آگاهی و آموزش لازم نیز به آنها داده نشده بود و مشکلاتی در همین رابطه ایجاد شد. از الان هم باید برای آن تدبیری اندیشید چون می تواند مشکلات بیشتری در تشخیص حق مردم ایجاد کند. در حوزه انتخاب کالا همان طور که خود آقای نوری‌زاده استحضار دارند، مجموعه سازمان نصر، در مقطعی وارد داستان شد که فاز اول کالا و 4 قلم اولیه تعیین شده بود. مثلا در مورد مانیتور و پرینتر و کارتریج، تا اندازه‌ای قابل قبول بود، چون تولید داخل دارد و پشتیبانی داخل هم می‌شود، انتخاب کالا نسبتا مناسب بود. جدا از اینکه این کالاها به عنوان نیازهای بازار در اولویت هستند و یا کالاهای عمده قاچاق که وارد کشور می‌شود با تعداد کالاهایی که در زمینه سیگار، لوازم آرایشی بهداشتی  و کالاهایی که در ارتباط با جان و بهداشت مردم هستند مقایسه فرمایید، کالاهای حوزه آی‌تی در حوزه درجه اول نبود. با این حال با توجه به اینکه همیشه صنف رایانه به نظر خودش پیشتاز است و احساس می‌کند در سالم سازی و شفاف‌سازی باید پیشگام باشد، مخالفت جدی در این امر نبود. اما برای نمونه در حوزه لپ تاپ به عنوان یک ضرورت با توجه به اینکه بسیاری از اقلامی که در بازار وجود دارد هم اکنون به صورت چمدانی وارد کشور می شوند و به توسعه علم و دانش کشور هم کمک می کنند و مصرف کنندگان اصلی آنها نیز دانشجویان و اهل علم هستند، این طرح زمینه‌ای ایجاد کرد که بازار ملتهب شود. بعد از آن هم بلافاصله کلیه کالاهای حوزه انتخاب شدند و باز هم از ما نظری خواسته نشد که آیا در این زمینه بازار آمادگی دارد یا خیر؟ یا چه ضرورتی دارد؟ این همگامی ما باید این اعتماد را به مجریان می‌داد که به نظر بخش خصوصی و تشکل‌ها بیش از این توجه می‌کردند که متاسفانه این اتفاق نیفتاد.

برقراری تعادل با ارایه طرح شبنم؟
نوری زاده: طرح شبنم بیشتر با هدف مبارزه با ورود کالاهای قاچاق، با توجه به شرایط جغرافیایی، وضعیت اقتصادی، تحریم‌ها و اینکه کالای قاچاق وارد کشور نشود، شروع شده است. اما همان طور که عنوان شد کارهای دیگری هم در برنامه دارد و پیش خواهد برد. اما برچسب شبنم بر قیمت‌ها تاثیر منفی نگذاشته است چون مبلغ برچسب ناچیز است و اضافه بر آن این پول را واردکننده اصلی پرداخت می‌کند و در تیراژی که کالا را وارد می‌کند، اصلا تاثیرگذار نیست. اما نقطه ضعف اصلی طرح، عدم اطلاع‌رسانی کافی به جامعه بود که همان طور که عنوان شد، می‌خواهیم این اطلاع‌رسانی در سطح وسیع انجام شود و دست نیاز نیز به سمت رسانه ملی دراز کرده‌ایم و تشکر می‌کنیم که این زمینه فراهم شده تا اطلاع‌رسانی انجام شود. طبیعتا از طریق مبوعات و رسانه‌های مکتوب انتقاداتی می‌شود و ما پاسخ می‌دهیم، اما امیدواریم با آغاز بحث اطلاع‌رسانی از رسانه ملی، مردم مطلع شوند و خوبی به فواید برچسب شبنم پی ببرند.

قمی: نکته اصلی این است که به نظر می‌رسد طرح برای کالاهای کف بازار زود شروع شد و انتظار می‌رفت که بین فاصله شروع طرح در درگاه‌های ثبت سفارش و مراجعه به کف بازار، زمان مناسبی فاصله بیفتد که این اتفاق نیفتاد و این باعث شد که طرح در هر دو جناح شروع به اجرا شود و مشکلاتی به‌وجود بیاید.. نکته دوم که دوباره تاکید می‌کنم، عدم آموزش بازرسان طرح در سطح کشور و عدم آگاهی کافی آنها نسبت به موضوع، مشکلاتی را ایجاد کرد و درآینده هم می‌تواند ایجاد کند. عدم اطلاع آنها از ضوابط برای مثال حتی در فازی که کالاهای داخل کشور قرار نبود مورد بازرسی قرار بگیرند و مورد بازرسی قرار گرفتند و مشکل ایجاد شد که حتی تا دستگاه‌های تعزیرات هم رفت. اینها نشانه این است که این بازرسان نسبت به مطالب آگاه نبودند و می‌دانید که این موضوع برای تاجری که در بازار کار می‌کند، دچار اشکال می‌شود و بدگمانی ایجاد می‌کند. نکته بعدی هم که عرض می‌کنم، وجود بارکدهایی در بازار که شبهه تقلب ایجاد می‌کنند است. شبهه تقلب و اینکه بارکد قابل خرید و فروش هست، خود بر اجرای طرح اثر منفی گذاشته است. بعضا به بازار مراجعه شده و مشاهده شده که فروشندگان کالای با شبنم و کالای بدون شبنم ارایه می‌کردند. این امر، فرهنگ بسیار بدی را رواج می‌دهد و نشانه این است که طرح در حال ایجاد حاشیه‌ای است که خودش هم دنبالش نبوده و برایش تدبیری اندیشیده نشده است. به نظر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، دلیل آن ورود بدهنگام و بی موقع به کف بازار بود. چون می‌شد این دو فاز را از هم جدا کرد، زمانی را به درگاه‌های ثبت سفارش اختصاص داد و مطمئن می‌شدیم از اینکه کالاهای ثبت سفارش شده در بازار حضور دارند، بعد شروع کنیم به اینکه کالاهای کف بازار را بیاوریم. در مورد انتخاب کالاهای آی‌تی هم جای بحث است. به نظر سازمان، پوشش وسیع در حوزه کالاهای آی تی به ویژه کالاهایی هم که ارتباط چندانی نداشتند (اجزای داخلی یک رایانه) توانست به حجم کارهای شما، به کنترل‌هایتان بسیار اضافه کند و تبعا وقتی که این کنترل‌ها اضافه شود، خطاهای انسانی بسیار زیادتر خواهد بود و می شد به نوعی جلوی این مشکلات را گرفت.

نقش سازمان حمایت از مصرف کننده و تولیدکننده با وجود برچسب های تقلبی و تخلفات ممکن
فراهانی: در ابتدا مطالبی جهت مزید استحضار بیان شود. مبارزه با کالاهای قاچاق سابقه طولانی در کشور دارد، به طوری که مجازات مرتکبان قاچاق در سال 1329 تصویب شده، در قانون گمرکی مصوب 1350، برای برخورد با ورود کالاهای قاچاق تمهیداتی در نظر گرفته شده است. اما ورود جدی وزارت صنعت و معدن کنونی یا بازرگانی سابق در امر برخورد با قاچاق کالا در سال 74 پس از تصویب قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز و در سال 81 هم در سطح مصوبه هیات دولت مبنی بر دستگاه‌های کاشف کالای قاچاق، سازمان‌های حمایت و سازمان‌های صنعت و معدن استان‌ها ورود جدی‌تر و عملیاتی تری داشتند. در سال 82 پس از تصویب ماده 62 قانون نظام صنفی مبنی بر برخورد با حمل و نقل توزیع و فروش کالاهای قاچاق در واحدهای صنفی، این حضور پررنگ تر شده و واحدهای بازرسی و نظارت شورای اصناف و بازرسان ما در سازمان‌های صنعت و معدن تجارت استان‌ها در این زمینه ورود پیدا کردند. در طی این سال‌ها دغدغه خاطر ما بازرس‌ها در حوزه معاونت‌های نظارتی سازمان حمایت، همچنین بازرس‌های صنعت و معدن استان‌ها و شورای اصناف و همچنین واحدهای صنفی از سوی دیگر، دستیابی به راهکاری بود که علاوه بر امور بازرسی، واحدهای صنفی مصرف‌کنندگان هم بتوانند کالای واردات رسمی را از کالاهای قاچاق تشخیص بدهند. طرح کد رهگیری شبنم که مورد بحث است، این معضل مهم را برای مردم و به ویژه بازرسان ما تقریبا مرتفع ساخت به طوری که بازرسان و عموم مصرف‌کنندگان به راحتی می‌توانند تشخیص دهند که کالایی که بر آن کد رهگیری نصب شده از مجاری رسمی وارد کشور شده یا خیر؟ کالایی که این کد را ندارد، بازرسان ما برای آنها پرونده تخلفاتی تشکیل می‌دهند و به تعزیرات ارسال می کنند. با توجه به حجم بالای جعل و تقلب کالا و عدم ارایه خدمات پس از فروش، فروش کالای قاچاق که نگرانی فراوانی است، از دوش مردم برداشته می‌شود. با این وضعیت اطلاع‌رسانی به مصرف‌کنندگان حمایت از حقوق آنها با فراهم نمودن امکان شناسایی کالای قاچاق از واردات رسمی برای خود آنها هم یک دستاورد مهم طرح کد رهگیری است که به نظر ما بازرسان حتی از کشف و ضبط کالای قاچاق و تشکیل پرونده توسط دستگاه متولی مهم‌تر است.

قاچاق برچسب
فراهانی: به هیچ عنوان یک مورد برچسب تقلبی در کشور وجود ندارد. چون امکان این کار وجود ندارد. سیستمی که در حال چاپ است، کاملا تعریف شده است. بنابراین برای تمام کاربران حتی در دوره افتاده‌ترین نقطه نیز قابل لمس است. به هیچ عنوان برچسب تقلبی در سطح کشور نداریم. موضوعی که بعضا دوستان و همکاران مطرح می کنند. بنده به عنوان متولی اجرای این کار اعلام می‌کنم در سطح عرضه کالا، بعضا تعداد بسیار کمی از نصابان ما در راستای اطمینانی که به واحدهای صنفی داشتند، تعدادی از این برچسب‌ها را به عنوان کمک به آنها دادند تا خودشان نصب کنند. هم اکنون حسب دستور مسوولان جلوی این کار گرفته شده و بدون استثنا تمامی 11000 نفری که به عنوان همکار امین ما در استان‌ها مشغول نصب این برچسب‌ها هستند، خودشان این کار را انجام می‌دهند و به هیچ عنوان کمکی از واحدهای صنفی نمی‌گیرند و کار توسط خودشان انجام می‌شود و موضوع تقلب برچسب کاملا منتفی است.

نظارت بر تخلف شبنم
فراهانی: نظارت بر تخلف خود طرح شبنم، به عهده سازمان بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده است. بیش از 11000 نفر نیرو در خصوص نصب برچسب فعالیت می‌کنند. علاوه بر اینکه سالیان سال است که به دنبال مباحث مبارزه با قاچاق کالا هستیم، بحث کد رهگیری فرایندی دارد که کارکرد بازرسان را تسهیل کرده است. از طرف دیگر تمامی بازرسانی که دست‌اندرکار موضوع هستند، توسط سیستمی که تعریف کردیم و کلاس‌هایی که برای آنها گذاشتیم، کاملا آموزش دیدند و وقوف کامل به کار دارند و هیچ مشکلی در این مساله نداریم. قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا می‌تواند به بازرسان ما کمک بیشتری کند. علاوه بر بازرسی به ویژه در سال 90 که مزین به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص حمایت از تولیدات داخل می‌باشد، هر هفته بدون استثنا روسای محترم اتحادیه‌های درگیر را در سازمان حمایت جمع می‌کنیم و جلسات توجیهی و کارشناسی با آنها انجام می‌دهیم که این طرح به نحو احسن انجام شود که بالاترین مزیتی که دارد، حمایت از تولید داخل است.
موضوع دیگر که دغدغه خاطر مردم است، از لحاظ بازرسی هیچ واحدی حق ندارد به جهت داشتن برچسب قیمت کالای خود، کالای خود را گران‌تر بفروشد و در صورت مشاهده تقلب محسوب می‌شود که تاکنون تعداد قابل توجهی تشکیل پرونده در این خصوص داده‌ایم.

قمی: منظور از تقلب صرفا این نیست که چاپ روی بارکد به طریق غیرقانونی انجام شود. این موضوع قابل پیش‌بینی هم بود چون حجم وسیعی از کالا در دامنه تسلط پروژه گذاشته‌ایم، اتفاقاتی که افتاده پیامدش بود. برای نمونه بارکدهایی اضافه می‌آمد و با توجه به اینکه به ناچار سازمان بازرسی که نمی‌توانست روی تمام عوامل نصاب نظارت داشته باشد، ممکن است بارکدها روی کالایی نصب شوند که هویت اصلی آن را ندارند. منظور ما از تقلب همین است. در همین مرحله از طرح خوب است که به نظر ما این را به عنوان یک تجربه در نظر داشته باشیم که برای مراحل بعدی این اتفاق نیفتد.

فراهانی: همان طور که مستحضرید و آقای نوری‌زاده نیز اعلام کردند، ما در دو مرحله عملیاتی کار کردیم. سطح وسیع این کار مشخص است. ما در مرحله اول، اولین کاری که آقای نوری‌زاده و همکارانشان در بحث بازرسی کردند، شناسایی چالش‌هابود. یکی از همین موارد، همین مطلبی بود که فرمودید که البته مقدار آن خیلی کم بود و در مرحله دوم ما چنین مشکلی نداریم.

نوری زاده: با توجه به سوالاتی که آقای قمی فرمودند در تاریخ 1/8/90 گروه اول کالا توسط ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با هماهنگی‌هایی که با اتحادیه‌ها و مجامع امور صنفی شد، اعلام شد. طبیعتا بعد از تاریخ 1/2/91 زمانی که بازرسان ما به سمت عرضه جهت بازدید و بازرسی مراجعه می‌کردند که ببینند کالاها آیا دارای برچسب شبنم هستند یا خیر، صاحب کالا اعلام می‌کرد که این کالا را من قبلا از تاریخ 1/8/90 خریداری کردم و گاهی اوقات واقعا هم درست بود و این حرف‌ها قابل تمیز دادن برای ما و بازرسان ما نبود. بنابراین آمدیم بحث ساماندهی سطح عرضه را از تاریخ 1/2/91 برای آن 5 گروه کالای اول آغاز کردیم. یعنی با هماهنگی که انجام شد جلسات متوالی و متمادی زیادی که برگزار شد، به این نتیجه رسیدیم، فرم‌هایی تعبیه شد به عنوان فرم‌های "الف"، "ب" و "ج" که در سامانه هم هست. این فرم‌ها را صاحب کالا (برای نمونه مغازه دار) کالاهایی که باید برچسب شبنم بگیرند، آن را پر می‌کرد و ما دیدیم معتمدترین فردی که می‌تواند تایید بکند و صحت این فرم را تایید کند، رییس اتحادیه مربوطه است. بنابراین ما در سطح عرضه این برچسب‌ها را نصب می‌کردیم و الان هم با اطمینان عرض می‌کنم که واقعا ما برچسب‌ها را در این مرحله نصب می‌کنیم و دیگر دست صاحب کالا نمی‌دهیم تا مشکلاتی که به وجود آمده بود رفع شود. اتفاقا اتحادیه فناوران رایانه از اتحادیه‌هایی هستند که واقعا در این طرح کمک کردند و جای تشکر و قدردانی دارد. نقش برجسته و کمک شایانی داشتند. تمام مراحل با هماهنگی این دوستان بوده و همان طور که آقای فراهانی فرمودند ما هر هفته در سازمان حمایت جلسه داریم در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و در خود وزارت صنعت معدن و تجارت و در کمیته اصلی راهبردی و مسایل را پیگیری می‌کنیم که بتوانیم به نحو شایسته که در خور ملت بزرگ ایران است، طرح را پیش ببریم.

تعامل بین شبنم و اتحادیه‌ها
میرمهدی: طرح شبنم، طرح بسیار خوبی است ولی در مجموع ایرادهایی داشت که از روز اول ما این ایرادها را به‌صورت کتبی اعلام کردیم و در جلساتی که با آقای نوری‌زاده شرکت کردیم، اعلام کردیم که این طرح طرحی ملی است و ما آن را قبول داریم ولی ایراداتی دارد و این ایراداتش متاسفانه در خیلی از مراحل، برطرف نشده است. این ایرادات الان هم ادامه دارد و تا به حال دو مرحله از این طرح در صنف فناوران رایانه که اول شامل 5 قلم کالا بود و در حال حاضر 23 قلم کالاست، در حال اجراست صرفا به خاطر اینکه دوست نداریم هم دوستان ما یعنی اعضای صنف جریمه شوند و هم دوست داریم از طرح حمایت کنیم. ولی ایراد را هنوز بر این طرح وارد می‌دانیم. خیلی از ایرادها به مرور زمان برطرف شده، مدیریت قوی از طرف آقای نوری‌زاده وجود دارد. ایشان هم همکاری خوبی با اتحادیه داشتند، جلسات مشترکی برگزار شد، راهنمایی کردند و پذیرای ما بودند و در تمام جلساتی که از ایشان دعوت کردیم، شرکت کردند. ولی ایرادهایی در صنف فناوران رایانه وارد است در بعضی از کالاهایی که وارد می‌شوند، وجود دارند. ما هم از شبنم هم از را از آقای مفتح درخواست کردیم، یا در واردات این کالاها و یا در گمرک حتما نظر اتحادیه را داشته باشند که این کالاهای غیراصل حداقل با لیبل شبنم اصالت و هویت خود را پیدا نکنند وگرنه در اصل طرح، در ابتدا خیلی مخالف بودم، حتی به دیوان عدالت اداری هم شکایت کردیم و الان به تعاملی رسیده‌ایم. اگر ضعف‌های یک طرح برطرف شود، طرح ملی است و به نفع مصرف‌کننده و هم همکاران است. بالاخره هر مشکلی در صنف به وجود بیاید، اولین جایی که باید آن را برطرف کند، خانه صنف یعنی اتحادیه است. اگر دوستان ما در شرکت انفورماتیک راهبر که مجری این طرح هستند، تعامل بیشتر با اتحادیه‌ها در بعضی از مسایل داشته باشند، فکر می‌کنم بهتر بتوانیم این طرح را اجرا کنیم و این طرح خوبی در سطح ملی به امید خدا خواهد بود.

نوری زاده: ما با اتحادیه‌ها واقعا تعامل بسیار خوبی را برقرارکردیم و این طرح ملی متعلق به همه مردم است و اتحادیه‌ها هم از دل همین مردم هستند و به انتقادات این عزیزان گوش دادیم و طرح در روز اول در این نقطه نبود و اگر الان این طرح در حال سیر صعودی است، به خاطر تعاملی است که بین ما و دوستان در اتحادیه فناوران رایانه است و حتما از نقطه نظر کارشناسی عزیزان بهره‌مند خواهیم شد. در بحث تولید داخلی، حرکت بعدی که الان ما شروع کردیم در طرح شبنم و تفاهم نامه‌ای است که با انجمن ملی حمایت از مصرف‌کنندگان که انجمنی قانونی است و دارای مصوبه قانونی از مجلس شورای اسلامی است امضا کردیم تا تولیدکنندگان داخلی که دارای برند هستند، در این سامانه ثبت نام کنند و دارای کد رهگیری شبنم شوند. دلیلش هم این است که خیلی از مدیران صاحب برند به ما مراجعه می کردند و می‌گفتند، کالایی که شما در سطح عرضه می‌بینید ممکن است 30 یا 40 درصد آن تولید ما باشد ولی بقیه 70 – 80 درصدش در زیرپله‌ها و مکان‌های غیرقانونی تولید می‌شود و با نام و برند ما، کالای بی‌کیفیت توزیع می‌شود. بنابراین با ما به تفاهم رسیدند که همان بحث Brand Protection و یا همان حفاظت از نشان تجاری را در بحث شبنم داریم. امیدواریم با همین اطلاع‌رسانی‌هایی که انجام می‌شود، تولیدکنندگان تشویق شوند و بیایند. البته در بحث تولید داخل الزام قانونی وجود ندارد، بحث این است که خود تولیدکنندگان بیایند و بتوانیم در خدمتشان باشیم.