تسهیل ورود دانش‌بنیان‌ها به بازار سرمایه و به رسمیت شناخته شدن دارایی‌های نامشهود

ما در این گزارش جزئیات این موضوع را که پایگاه اطلاعرسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منتشر کرده است، مرور کرده‌ایم.

با هدف تامین مالی دانش بنیان‌ها و ایجاد بازار فناوری در کشور و ورود شرکت‌های فعال دانش بنیان به بازار سرمایه؛ تفاهم‌نامه‌ای به امضای روح‌الله دهقانی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری و مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادر رسید تا توانمندی‌های طرفین برای تحقق اقتصاد دانش بنیان و اجرایی سازی قانون جهش تولید دانش بنیان در بازار سرمایه کارآمدتر شود. این توافق‌نامه تحولی بزرگ در زمینه ورود دانش‌بنیان‌ها به بازار سرمایه (بورس) ایجاد خواهد کرد و شرکت‌های دانش‌بنیان در این بازار بزرگ و راهبردی به رسمیت شناخته شده و حضور خواهند یافت. در این مدل کاری، زین‌ پس، ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود بازیگران زیست‌بوم فناوری و نوآوری توسط هیاتی آشنا به مباحث دانش‌بنیانی با شاخص‌های اختصاصی این حوزه صورت خواهد گرفت.

تسهیل ورود دانش‌بنیان‌ها به بورس

هاشم آقازاده دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری در ارتباط با این توافق‌نامه و اقدامات صورت گرفته برای پیشبرد اهداف مدنظر، گفت: این موافقت‌نامه خبر و اتفاق خوبی برای فعالان زیست‌بوم فناوری و نوآوری است و ورود مجموعه‌های فناور به بازار بورس را تسهیل می کند. سعی داریم با این همکاری مشترک؛ چالش‌ها و موانع ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار بورس و سرمایه را رفع کنیم. وی افزود: تاکنون شرکت‌های دانش بنیانی که قصد ورود به بازار بورس و سرمایه را داشتند به دلیل وجود دیدگاه‌ها و سازوکارهای متعارف و سنتی حس غریبی داشتند و به نوعی توسط دست‌اندرکاران این بازار به درستی درک نمی‌شدند. دلیل عمده و اصلی آن هم این بود که اصل دارایی شرکت‌های دانش‌بنیان؛ دارایی‌های نامشهودی است که ارزیابی و ارزش‌گذاری آنها برای بازیگران سنتی این بازار سخت و نامتعارف بود. در واقع می‌توان اینطور گفت که بازار سرمایه چندان با این دارایی‌های نامشهود عجین نبوده است.

به رسمیت شناخته شدن دانش‌بنیان‌ها در بازار بورس

آقازاده با اشاره به توافق‌نامه منعقد شده و تفاهمات صورت گرفته، بیان کرد: هدف اصلی این توافق‌نامه ایجاد یک بازار تخصصی برای دانش‌بنیان‌ها در بازار سرمایه ( بورس) با محوریت فرابورس است. به نوعی این کار یعنی ایجاد و تعریف خط ویژه و اختصاصی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تا به کمک آن بتوانند به بازار سرمایه ورود کنند. وی، وجود نگاه ویژه به دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان اعم از فناوری، نوآوری و ویژگی‌های خاص این بنگاه‌های اقتصادی جدید را یکی از مزایای این خط ویژه دانش بنیان‌ها دانست و ادامه داد: با این کار دارایی‌های نامشهود مجموعه‌های فناور که تاکنون دیده نمی‌شد و قابل عرضه نبود به رسمیت شناخته خواهد شد.دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری ادامه داد: البته ممکن است شرکتی دانش‌بنیان نخواهد از این مسیر ویژه برای ورود به بازار بورس استفاده کند که در این صورت می‌تواند از همان مسیر معمول و سنتی عبور کند اما از مزایا و تسهیلات این طرح ویژه برخوردار نخواهد شد. در واقع این خط اختصاصی دانش‌بنیان‌ها هم‌راستا و موازی با مسیر سنتی و متعارف موجود تعریف و تدوین شده است. به گفته آقازاده، تنها تفاوت آن در تعریف شاخص‌های دانش‌بنیانی است که اختصاصا برای مجموعه‌های فناور کاربردی است و به تقویت اقدامات تسریع‌ و تسهیل‌کننده ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار بورس کمک می کند. با این کار شاخص‌های دانش‌بنیانی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و به این مجموعه‌ها برای فعالیت در بازار سرمایه امید بیشتری می‌دهد. وی ارتقای جایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار سرمایه را یکی از دستاوردهای این همکاری مشترک عنوان کرد و گفت: با اجرایی شدن این توافق‌نامه؛ بازیگران بازار سرمایه اعم از ارکان‌های فعال و سرمایه‌گذاران به شرکت‌های دانش‌بنیان به شکل ویژه‌تری نگاه می‌کنند و شاخص‌های دانش‌بنیانی در این بازار اثرگذارتر خواهد شد.

هیات ویژه پذیرش دانش‌بنیان‌ها در بورس

دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری تشکیل هیات پذیرش اختصاصی برای شرکت‌های دانش‌بنیان را یکی دیگر از نتایج این هم‌افزایی دانست و افزود: در بازار سرمایه یک هیات پذیرش سنتی و متعارف حضور دارند که مجموعه‌های متقاضی ورود به بازار با شاخص‌های متعارف، پذیرفته و سنجیده می‌شوند؛ عموما این شاخص‌ها چندان با ویژگی‌ها و دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان تناسب ندارند. به همین دلیل توافق کردیم تا هیات پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار بورس هم کاملا مبتنی بر شاخص‌های دانش‌بنیانی و آشنا به جنس دارایی‌های این مجموعه‌ها تعیین شوند. آقازاده ادامه داد: طبق این توافق قرار شده است در هیات پذیرش اختصاصی دانش بنیان‌ها حتما نماینده و یک عضو از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و یک متخصص امور دانش‌بنیانی حضور داشته باشد و با اظهار نظر آنها اقدامات تعریف شود. وی با اشاره به اینکه معاونت علمی برای ارزشگذاری دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان به موسسات متقاضی مطابق قانون مجوز می‌دهد و تاکنون 16 موسسه چنین مجوزی دریافت کرده‌اند تا بتوانند دارایی‌های این مجموعه‌ها را ارزش‌یابی کنند، بیان کرد: این موسسات هم طبق این توافق‌نامه در مسیر ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار سرمایه کمک کننده خواهند بود تا ارزش‌گذاری شرکت‌های دانش‌بنیان را به شکل ویژه‌ای در این بازار انجام دهند.

دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری افزود: در بازار سرمایه به شکل معمول، ارکان بازار سرمایه مثل شرکت‌های مشاوره سرمایه گذاری و شرکت‌های تامین سرمایه که از خود سازمان بورس مجوز دارند به ارزش‌گذاری مجموعه‌های متقاضی ورود به این بازار اقدام می‌کنند؛ اما در بازار سرمایه اختصاصی دانش‌بنیان‌ها؛ موسسات دارای مجوزی که از معاونت علمی تایید دارند و صلاحیت آنها برای ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان تایید شده است؛ این کار را بر عهده می‌گیرند.

وی ورود ارکان و نهادهای مورد تایید بازار سرمایه به ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود دانش‌بنیان‌ها را نیز بلامانع دانست و گفت: این مجموعه‌ها نیز در صورت تمایل می توانند در این زمینه ورود کنند و پس از دریافت مجوزهای معاونت علمی، جنس ارزیابی‌های خود را به شاخص‌های ارزشگذاری دارایی‌های نامشهود نزدیک‌تر کنند.

تبادل اطلاعات مالی و فنی دانش‌بنیان‌ها

آقازاده درخصوص توافق دیگری که در این همکاری مشترک مورد تاکید قرار گرفته است، بیان کرد: بناست معاونت علمی اطلاعات مالی و فنی قابل مبادله شرکت‌های دانش‌بنیان را با حفظ محرمانگی و حریم خصوصی آنها در اختیار بازار سرمایه (سازمان بورس) قرار دهد. این کار در ارزیابی و ارزش‌گذاری شرکت‌ها در بازار سرمایه و تعریف شاخص‌ دانش‌بنیانی این بازار کمک‌کننده است و اقدامات را تسریع می‌کند. دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری توسعه نهادهای بازار سرمایه به نفع شرکت‌های دانش‌بنیان را دیگر دستاورد این همکاری عنوان کرد و یادآور شد: با سازمان بورس توافق کرده‌ایم تا نهادهای بازار سرمایه با برچسب‌های دانش‌بنیانی همچون صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر، صندوق‌های مدیریت دارایی‌های اختصاصی، صندوق‌های پروژه، مکانیزم تامین مالی جمعی، استفاده از ظرفیت اوراق بدهی قابل انتشار در بازار سرمایه به صورت عام و خاص، شرکت‌های مشاوره اختصاصی دانش‌بنیان‌ها در بازار سرمایه، شرکت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های تامین مالی، صندوق‌های ضمانت و غیره را به عنوان ابزاری برای تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان توسعه دهیم. وی استفاده از فناوری‌های نوین مالی را اقدام بعدی عنوان کرد و گفت: در این همکاری مشترک قصد داریم فناوری‌های نوین مالی در بازارهای مالی اعم از بانک، بورس و بیمه مانند فین تک‌ها، ابزار تامین مالی جمعی، تامین مالی استقراضی و دیگر مدل‌ها را که به تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان کمک می کند را به کار بگیریم.

به گفته آقازاده، در قانون مترقی جهش تولید دانش‌بنیان؛ توجه ویژه‌ای به مباحث مرتبط با زیست‌بوم دانش‌بنیانی به ویژه بحث‌های اقتصادی، مالی، تامین مالی و سرمایه‌گذاری مربوط به این زیست‌بوم شده است. آقازاده با بیان اینکه مقام معظم رهبری بارها بر مردمی سازی اقتصاد تاکید داشتند و معاونت علمی هم به این حوزه به صورت جدی و گسترده ورود کرده است، اظهار کرد: در تلاش هستیم تا سرمایه‌های خرد و کلان مردم را به سمت زیست بوم فناوری و نوآوری سوق و مشارکت‌های مردمی در اقتصاد دانش‌بنیان را ارتقا دهیم.